Trong xuất nhập khẩu hàng hóa, cụm từ “khu vực phi thuế quan” thường xuyên được nhắc tới. Đây là một khu vực kinh tế đặc biệt của nhà nước, có ranh giới xác định rõ ràng và chịu sự quản lý, giám sát của cơ quan có liên quan. Bài viết này sẽ mang đến cho bạn đọc khái niệm về khu phi thuế quan được quy định trong luật pháp Việt Nam và những vấn đề xoay quanh khu vực kinh tế đặc biệt này.
Khu phi thuế quan là gì?
Căn cứ khoản 1 Điều 2 văn bản Quy chế hoạt động của khu phi thuế quan trong khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu – văn bản Quy chế kèm theo của Quyết định 100/2009/QĐ-TTg, khái niệm về khu phi thuế quan được định nghĩa như sau:
Khu phi thuế quan là khu vực địa lý có ranh giới xác định và được ngăn cách với phần lãnh thổ bên ngoài bằng hàng rào cứng, cổng và cửa ra vào. Điều kiện ngăn cách này đảm bảo cho cơ quan hải quan và cơ quan chức năng liên quan có khả năng kiểm tra, giám sát hàng hóa và những phương tiện ra vào khu vực này.
Khu phi thuế quan tiếng Anh là gì? Trong tiếng Anh, khu phi thuế quan được thể hiện bằng cụm từ “non-tariff zones”.
Căn cứ vào văn bản hợp nhất số 16/VBHN-BTC và Quyết định 100/2009/QĐ-TTg, khu phi thuế quan tại nước ta bao gồm:
- Khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất.
- Kho bảo thuế, khu bảo thuế.
- Kho ngoại quan.
- Khu kinh tế thương mại đặc biệt, khu thương mại – công nghiệp.
- Khu kinh tế thương mại đặc biệt, khu thương mại tự do, khu thương mại công nghiệp thuộc Khu kinh tế, Khu kinh tế cửa khẩu.
- Khu vực kinh tế khác được thành lập và hưởng những ưu đãi về thuế như khu phi thuế quan được chỉ định theo quyết định của thủ tướng chính phủ.
Tại Việt Nam có một số khu vực phi thuế quan cụ thể là:
- Khu chế xuất Tân Thuận, Linh Trung I, Linh Trung II có địa chỉ tại Thành phố Hồ Chí Minh
Các hoạt động được phép thực hiện tại khu phi thuế quan
Căn cứ vào khoản 1 Điều 4 văn bản Quy chế kèm theo của Quyết định 100/2009/QĐ-TTg quy định các hoạt động hợp pháp trong khu phi thuế quan là:
- Các hoạt động về thương mại hàng hóa và dịch vụ.
- Các hoạt động được quy định tại Luật Thương mại.
- Sản xuất, lắp ráp, gia công, tái chế và chế biến hàng hóa.
Ưu và nhược điểm của khu phi thuế quan
Ưu điểm
- Tạo việc làm cho người lao động, giúp giảm trình trạng thất nghiệp và tệ nạn xã hội.
- Mang tới ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Mang tới ưu đãi về thuế thu nhập cá nhân của người Việt và những người nước ngoài làm việc, sản xuất kinh doanh trực tiếp tại khu kinh tế cửa khẩu.
- Hàng hóa và dịch vụ từ khu phi thuế quan thuộc khu kinh tế cửa khẩu khi xuất khẩu ra nước ngoài sẽ không cần chịu thuế GTGT.
- Hàng hóa và dịch vụ sản xuất, tiêu thụ trong khu vực phi thuế quan thuộc khu kinh tế cửa khẩu không cần chịu thuế GTGT.
- Các doanh nghiệp trẻ, vừa và nhỏ có thêm nhiều cơ hội để trao đổi kinh nghiệm, trao đổi, buôn bán trên nhiều cửa khẩu khác nhau.
Nhược điểm
- Khu phi thuế quan tạo ra những khó khăn cho sự cạnh tranh với những sản phẩm trong nước về mặt giá cả và chất lượng sản phẩm.
- Khu phi thuế quan có kiểm định về chất lượng sản phẩm và quá trình nhập cảnh nhưng vẫn có hiện tượng thực phẩm bẩn được đưa vào Việt Nam và tình trạng nhập cư trái phép vẫn diễn ra.
- Giá bán của các sản phẩm trong khu phi thuế quan không cần chịu thuế quan. Đây là yếu tố đe dọa đến tình trạng tiêu thụ sản phẩm ở thị trường trong nước vì giá ở khu phi thuế rẻ hơn.
Điều kiện thành lập khu phi thuế quan
Để thành lập được khu vực phi thuế quan thì cần thỏa mãn những tiêu chí nghiêm ngặt dưới đây:
- Ranh giới khu vực phi thuế quan cần được xác định rõ ràng, phải được ngăn cách với lãnh thổ bên ngoài bằng rào chắn cứng, có cửa, cổng kiên cố (trừ những khu kinh tế thương mại đặc biệt như Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh) và Lao Bảo (Quảng Trị)) để các cơ quan có thẩm quyền kiểm soát
- Phải có quyết định chấp thuận từ thủ tướng chính phủ mới được thành lập.
- Không được phép xây dựng trong khu vực dân cư sinh sống.
- Hàng hóa, con người và phương tiện khi ra vào cần được kiểm soát chặt chẽ.
Thủ tục hải quan tại khu phi thuế quan
Căn cứ khoản 2 Điều 51 Thông tư 38/2015/TT-BTC, thủ tục hải quan tại khu phi thuế quan được quy định như sau:
Hồ sơ hải quan:
Căn cứ Phụ lục II – văn bản kèm theo Thông tư 38/2015/TT-BTC, danh sách các chứng từ cần có trong hồ sơ hải quan bao gồm:
- Tờ khai hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu
- Hóa đơn thương mại hợp lệ
- Tờ khai đăng ký Danh mục miễn thuế
- Tờ khai vận chuyển hàng hóa
- Tờ khai bổ sung sau thông quan
- Tờ khai đưa hàng về bảo quản
- Tờ khai giải phóng hàng
- Tờ khai đưa hàng hóa về địa điểm kiểm tra
Địa điểm làm thủ tục hải quan:
Căn cứ khoản 1 Điều 90 của Thông tư 38/2015/TT-BTC, địa điểm làm thủ tục hải quan cho hàng hóa phi thuế quan là:
- Tổ chức, cá nhân hoạt động trong khu vực phi thuế quan thuộc khu kinh tế cửa khẩu khi xuất nhập khẩu sẽ phải làm thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan quản lý khu phi thuế quan.
- Đối với tổ chức, cá nhân trong quốc gia có hoạt động xuất nhập khẩu với tổ chức, cá nhân trong khu vực phi thuế quan thuộc khu kinh tế cửa khẩu được quyền lựa chọn làm thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan thuận tiện nhất.
Đối tượng được phép hoạt động trong khu phi thuế quan
Căn cứ Điều 5 văn bản Quy chế kèm theo của Quyết định 100/2009/QĐ-TTg, những đối tượng được phép hoạt động trong khu phi thuế quan là:
- Thương nhân Việt Nam.
- Chi nhánh hoặc văn phòng đại diện của thương nhân Việt Nam.
- Chi nhánh hoặc văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam.
- Doanh nghiệp đầu tư theo quy định của pháp luật Việt Nam về đầu tư.
Bài viết đã mang tới cho bạn đọc khái niệm chi tiết về khu phi thuế quan là gì? Các hoạt động được phép thực hiện trong khu phi thuế quan. Điều kiện thành lập, thủ tục hải quan và đối tượng được phép hoạt động trong khu phi thuế quan. Mong rằng với những chia sẻ ở trên, bạn đọc sẽ có thêm hiểu biết về khu vực kinh tế đặc biệt nằm trong Việt Nam với ưu đãi về thuế rất nhiều.
